در جلسه گذشته راجب پیدا‌کردن ایده‌ای مناسب برای شروع یک کسب‌و‌کار جدید آنلاین صحبت کردیم.
امروز می‌خواهیم پایمان را فراتر گذاشته و در‌کنار یکدیگر یاد‌بگیریم که بعد از پیدا‌کردن ایده جذابمان، چگونه یک برنامه کسب‌و‌کار (Business Plan) عالی داشته باشیم.
بحثمان را با این موضوع شروع می‌کنیم که اساساً برنامه کسب‌و‌کار چیست. بعد از آن درباره لزوم داشتن آن بحث می‌کنیم و در آخر مراحل نوشتن یک برنامه کسب‌و‌کار استاندارد را با‌همدیگر بررسی می‌کنیم.
برنامه کسب‌و‌کار یا بیزینس پلن چیست؟
صادقانه بگویم تعریف کاملاً دقیق و یکسانی از برنامه کسب‌و‌کار وجود ندارد! یعنی هر‌کدام از منابع تعریفی خاص خود ارائه نموده و بر‌اساس آن مواردی که لازم است در برنامه کسب‌و‌کار بگنجد را بیان کرده‌اند. یکی از تعاریف ارائه شده از برنامه کسب‌و‌کار، آن را اینگونه معرفی می‌‌کند:
برنامه کسب‌و‌کار، گزارشی مکتوب است که ذات کسب‌و‌کار و بازار هدف، استراتژی‌های بازاریابی و فروش، روش‌های تامین مالی و وضعیت اقتصادی کسب‌و‌کار را نشان می‌دهد.
تعریف بالا مشخصاً تعریف خوب و کاملی به نظر می‌رسد، ولی اگر شما هم مثل من نمی‌توانید ارتباط زیادی با آن برقرار کنید، تعریف زیر را ببینید:
برنامه کسب‌و‌کار، نقشه راهی است که مسیر کلی حرکت کسب‌و‌کار را برای یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد و روش دستیابی به اهداف کسب‌و‌کار را روشن می‌سازد.
اکنون که با مفهوم برنامه کسب‌و‌کار آشنا شدیم، زمان مناسبی است که لزوم استفاده از آن را بیان‌کنیم.
برنامه کسب‌و‌کار چه کاربردی دارد و چرا برای کسب‌و‌کارمان حتماً به آن نیاز داریم؟
در ادامه 3 دلیلی که حتماً برای کسب‌و‌کارتان به یک برنامه کسب‌و‌کار مشخص نیاز دارید را برشمرده‌ایم:
1. پیدا‌کردن دیدی جامع و کامل از اهداف کسب‌و‌کارتان
احتمالاً شما هم قبول دارید که اولین قدم برای رسیدن به اهداف، مشخص کردن آنهاست. برنامه کسب‌و‌کار قبل از هر چیز برای خودمان یادآور این است که واقعاً به دنبال چه چیزهایی هستیم، چه چیزهایی برایمان ارزش دارد و حاضریم چه مقدار در راه رسیدن به آنها تلاش‌کنیم.
2. یافتن استراتژی لازم برای رسیدن به اهداف کسب‌و‌کار
به یاد داشته باشید که داشتن یک لیست مُدوّن از اهدافی که کسب‌و‌کار شما در تلاش برای دستیابی به آنهاست، به شما این امکان را خواهد‌داد تا روش‌های مناسب‌تری برای رسیدن به آنها اتخاذ کنید.
3. اعتماد بخشیدن به ذی‌نفعان کسب‌و‌کارتان
دانستن اینکه چه اهدافی دارید و برای رسیدن به آنها چه مراحلی را طی خواهید کرد، به تیم و سرمایه‌گذاران کسب‌و‌کار شما اطمینان می‌دهد که در مسیر درستی قرار‌دارید و حتماً تلاش‌هایتان به ثمر خواهد نشست.
اکنون که با تعریف برنامه کسب‌و‌کار و لزوم داشتن آن آشنا شده‌ایم، زمان مناسبی است که مواردی که برای داشتن یک برنامه کسب‌و‌کار عالی نیاز دارید در برنامه‌تان لحاظ کنید را با‌همدیگر مرور‌کنیم.
برنامه کسب‌و‌کار از مواردی تشکیل‌شده است؟
همانطور که در ابتدای بحث بیان کردیم، از آنجایی که تعریف‌های متفاوتی از برنامه کسب‌و‌کار وجود دارد، مواردی هم که باید در آن جای‌گیرد در منابع مختلف اندکی با هم متفاوت است.
با دانستن این موضوع، در ادامه به معرفی 7 مورد حیاتی که حتماً باید در یک برنامه کسب‌و‌کار خوب بیان شود خواهیم پرداخت:
1. تعریفی واضح از کسب‌و‌کارتان و مشکلی که قرار است حل کند
همانگونه که در جلسه قبل و در مبحث پیدا کردن ایده مناسب برای شروع یک کسب‌و‌کار بیان کردیم، پیش از هر چیز باید دقیقاً بدانید که چه مشکلی در اطرافتان وجود دارد و شما چگونه می‌خواهید آنرا برطرف سازید. در ابتدای برنامه کسب‌و‌کارتان مشخص سازید که کسب‌و‌کار شما چه هویتی دارد و در تلاش برای رفع چه مشکل یا مشکلاتی خواهد‌بود. خود را در برابر دوستی که می‌خواهید کسب‌و‌کارتان را به او معرفی‌کنید تجسم کنید و سعی کنید تا حد امکان این معرفی را به صورت واضح و مشخص و با کلماتی اندک بیان‌کنید و توجه داشته‌باشید که توضیحات این بخش در برنامه کسب‌و‌کارتان چندان طولانی نشود.
2. استراتژی و راه‌حل شما برای رفع مشکلی که کسب‌و‌کارتان در تلاش برای حل آن است
واقع‌بین باشید! هیچ یک از ما به تهنایی نمی‌توانیم همه مشکلات موجود را به‌طور کامل ریشه‌کن کنیم. به جای آن، تمرکز خود را به بهترین روشی که برای حل معضل خاصی که درنظر گرفته‌اید، معطوف سازید. این کار به شما کمک خواهدکرد تا روش‌ها و استراتژی‌های خلاقانه‌ای برای برطرف کردن مشکلی که کسب‌و‌کارتان در تلاش برای برطرف کردن آن است پیدا کنید.
3. بررسی بازار هدف و مشتریان ایده‌آل
مشخص کنید که مشتری ایده‌آل شما چه ویژگی ها، روحیات و علایقی دارد و کجا می‌توانید او را پیدا کنید. در شبکه‌های اجتماعی، کارخانه‌های صنعتی و یا جایی دیگر؟
دانستن این موضوع به شما کمک خواهد کرد که در زمانی مناسب و در مکانی صحیح، برای متقاعد کردن او به استفاده از محصول و یا خدمت‌تان تلاش کنید.
4. بررسی دقیق رقیبان و مشخص کردن وجوه تمایز و برتری شما نسبت به آنها
باز هم شما را به واقع‌بینی دعوت می‌کنم! رقبای اصلی خود را مشخص کنید و با دقت بررسی کنید که هم‌اکنون چه میزان از بازار هدف در‌اختیار آنها قرار‌دارد و محصول یا خدمت شما چه میزان از بازار را می‌تواند از آنِ خود کند.
همچنین به نقاط قوت و ضعف آنها توجه کنید و تفاوت‌های کلیدی محصول یا خدمت خود را با آنها مشخص سازید.
فراموش نکنید که هر چه زمان بیشتری برای فکر کردن و نوشتن 4 مورد بالا اختصاص‌دهید، در آینده نتایج درخشان‌تری از فعالیت‌های کسب‌و‌کارتان مشاهده خواهید کرد.
5. مشخص کردن وظایف و مسئولیت‌های تیم کسب‌و‌کار
از ابتدای فعالیت بر‌روی کسب‌و‌کارتان، با هم‌تیمی هایتان صادقانه و دقیق درباره نقش‌ها و مسئولیت های فعلی و آینده هر فرد در سازمان صحبت کنید و این موارد را در برنامه کسب‌و‌کار خود به دقت و با جزئیات کافی مشخص‌سازید. بسیاری از کسب‌و‌کارها صرفاً به دلیل عمل‌نکردن به این موضوع، علیرغم داشتن ایده و محصولی فوق‌العاده پس از مدتی از‌هم پاشیده‌اند.
6. روش‌های درآمدزایی و تامین سرمایه
در برنامه کسب‌و‌کارتان، به دقت گزینه هایی را که برای تامین مالی اولیه شرکت خود در‌اختیار دارید بررسی کنید. این گزینه ها می‌تواند شامل استفاده از سرمایه شخصی، گرفتن وام، قرض گرفتن از افراد یا موسسات مالی و یا همکاری با افراد دارای سرمایه به عنوان هم‌بنیانگذار و یا ترکیبی از این موارد باشد.
همچنین مشخص است که هر کسب‌و‌کاری برای امتداد بقای خود، نیازمند درآمدزایی و کسب سود مالی است. برای همین ضروری است که به صورت کاملاً واضح، روش‌های درآمدزایی کسب‌و‌کار خود را مشخص سازید.
نکته بسیار مهم در این مرحله آن است که هیچ‌گاه به یک روش درآمدزایی بسنده نکنید! زیرا در این صورت تغیرات در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می‌تواند کسب‌و‌کار شما را دچار بحران‌های جدی کند.
7. بررسی وضعیت مالی کسب‌و‌کار
آخرین مورد این لیست، بررسی دقیق وضعیت مالی کسب‌و‌کارتان می‌باشد. در هر دوره زمانی که می‌خواهید برنامه کسب‌و‌کار جدیدی برای خود ایجاد کنید، لازم است که از وضعیت مالی فعلی شرکت خود مطلع باشید. این کار با استفاده از روش‌هایی مانند تهیه ترازنامه، صورت سود و زیان و یا گردش وجوه نقد انجام می‌شود. این مرحله هم اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد. پس اگر خودتان دانش کافی در این زمینه ندارید، از یک متخصص مالی یا حسابدار خبره بخواهید که به شما در این مورد کمک‌کند.
در این جلسه با برنامه‌کسب‌و‌کار بیشتر آشنا شدیم و کاربردها و روش تهیه آن را مرور کردیم. در جلسه بعد، روش درست پیدا کردن هم‌تیمی برای شروع یک کسب‌و‌کار آنلاین را با‌یکدیگر بررسی خواهیم نمود.
با ما در این مسیر همراه باشید!
